In de weken voor het Kerstreces besprak de Haagse gemeenteraad de begroting voor volgend jaar. In het vuistdikke boekwerk staan de plannen die het college van B&W het komend jaar wil uitvoeren en hoe het jaarbudget van 3 miljard euro wordt verdeeld. Het thema dakloosheid heeft bij de begrotingsbesprekingen veel aandacht gekregen en resulteerde in een flink aantal aangenomen moties.

In de aanloop naar de besprekingen had het Straat Consulaat, samen met zes Haagse organisaties die zich dagelijks bezighouden met de problematiek van dakloosheid, zijn verbazing uitgesproken over het voorstel van het college om miljoenen aan Rijksgeld voor de bestrijding van dakloosheid weg te sluizen naar andere potjes. Zeer zorgelijk, zeker nu het Rijk recent haar Actieplan Dakloosheid had gepresenteerd met daarin de ambitie om dakloosheid voor 2030 uit te bannen, waarbij de gemeente een belangrijke uitvoerende rol krijgt.

Veel vragen en debat in de raadscommissies

De gemeenteraad besprak de begroting eerst in vier raadscommissies. In de commissie Ruimte beaamde wethouder Wonen, Martijn Balster, dat dakloosheid vooral een huisvestingsvraagstuk was, maar de vragen over de weggesluisde miljoenen schoof hij door naar collega-wethouder Mariëlle Vavier van Maatschappelijke Opvang.
In de raadscommissie Bestuur werd ook de wethouder Financiën, Saskia Bruines, bevraagd over de gang van zaken. Zij hield een technisch verhaal over begrotingsregels die zouden voorschrijven dat niet uitgegeven Rijksgeld aan andere zaken kan worden uitgegeven.
En in de raadscommissie Samenleving verschool wethouder Mariëlle Vavier zich achter dezelfde begrotingsregels. Dat het Rijksgeld gereserveerd kan worden voor volgende jaren en vooral ook voor de zo vurig gewenste bouw van woningen, was volgens haar niet nodig. Geld was niet het probleem, volgens Vavier, er was immers nog genoeg plek in de daklozenopvang. En als er volgend jaar toch extra geld nodig was, dan zou het college hier mettertijd wel voor zorgen, aldus de wethouder.

Amendement om 5 miljoen te reserveren

Na de behandeling in de raadscommissies volgde de bespreking in de plenaire raadsvergadering van 21 en 22 december, waarin opnieuw uitgebreid werd gedebatteerd over de weggesluisde miljoenen. Een amendement op initiatief van de ChristenUnie/SGP om 5 miljoen Rijksgeld te blijven reserveren voor de aanpak dakloosheid haalde het niet, doordat de coalitie (D66, VVD, GroenLinks, CDA en PvdA) plus PVV en Forum voor Democratie hier tegen stemden. Wel werd er een motie op initiatief van de PvdA aangenomen “om bij de planvorming naast de beschikbare middelen ook de middelen die zijn vrijgevallen in de Uitvoeringsnota in beschouwing te houden om de doelen in het plan te behalen.” Dit houdt in dat de weggesluisde miljoenen het komende jaar toch nog in beeld blijven voor bestrijding van dakloosheid. Hoe hard dit straks zal blijken te zijn moeten we afwachten en zullen we goed in de gaten houden.

Veel moties over dakloosheid

Behalve over het geschuif met dakloosheidsgeld werd er ook nog over tal van andere zaken gesproken tijdens de begrotingsbehandeling. De Partij voor de Dieren kreeg een motie aangenomen die het college opriep om “te investeren in meer professionele onafhankelijke cliëntondersteuning specifiek gericht op ondersteuning van dak- en thuisloze mensen om hen te helpen met het (her)opbouwen van hun leven”. En ook van de Partij voor de Dieren werd een motie aangenomen om “in 2023 genoeg plekken in de jongens- en meidenopvang te realiseren om zo te voorkomen dat jongeren wegens een capaciteitstekort noodgedwongen op straat moeten slapen.” De SP diende een motie in om “voor 2024-2027 een concreet doel te stellen voor het aantal wooneenheden voor arbeidsmigranten”. Deze motie haalde het niet. De ChristenUnie/SGP had drie moties ingediend over dakloosheid. De motie om “deel te nemen aan de pilot van het Kansfonds en de Hogeschool Utrecht om middels de ETHOS-methode dak- en thuisloosheid in kaart te brengen in Den Haag” haalde het niet. Wel werd een motie aangenomen om “wanneer tot ontruiming van plekken waar dak- en thuisloze mensen verblijven wordt overgegaan de verschillende zorgpartners daar altijd vooraf actief over te informeren”. En de motie om “rond de kerstdagen en oud & nieuw de winterkouderegeling open te stellen voor iedereen, ongeacht de temperatuur, zodat niemand deze feestelijke dagen op straat hoeft door te brengen” werd eveneens aangenomen.
Een punt dat voorafgaand aan de begrotingsbehandeling werd besproken was de komende aanbesteding van de jeugdzorg. Bij dat onderwerp werd een motie van de PvdA aangenomen om “in de verdere stappen in de doorontwikkeling jeugd- en gezinshulp goed te verankeren dat het een harde voorwaarde is dat de Big 5 op orde moet zijn en dat drempels tot verlengde jeugdhulp worden weggenomen”. Dit is een belangrijk punt, aangezien de Big 5 (voldoende zorg, een woning, school of werk, inkomen en een netwerk) bij jongeren die uitstromen uit de jeugdzorg vaak niet op orde zijn, wat vaak leidt tot dakloosheid.

Van opvang naar wonen

Het Straat Consulaat is blij met de aandacht die dak- en thuisloosheid heeft gekregen tijdens deze begrotingsbehandeling. Duidelijk is echter dat het college nog worstelt met de realiteit dat de nood hoog is en er nu echt een gigantische omslag moet komen van opvang naar wonen, zoals dat ook is verwoord in het Actieplan Dakloosheid van het Kabinet. Er zal met de hoogste urgentie een integraal plan moeten komen om de ambities van het Kabinet in de gemeente Den Haag uit te werken en tot een succes te maken. De ambitie om dakloosheid in 2030 uit te bannen is namelijk niet vrijblijvend. Daarbij zal, naast het beschikbaar komen van veel extra betaalbare woonruimte, ook een plan moeten komen om de problematiek van arbeidsmigranten en hun huisvesting op te lossen. Het gemeentebestuur is daar duidelijk nog niet klaar voor, getuige het geworstel in de raad hierover. Dit is op z’n zachtst gezegd onbegrijpelijk, aangezien de Haagse regio koploperregio is bij het Actieplan Dakloosheid en Den Haag pilotgemeente is bij het Plan van Aanpak dakloze EU-migranten van het Kabinet.

Het Straat Consulaat wil de komende tijd samen met de gemeente en alle andere organisaties uit het veld hard aan de slag om dakloosheid uit te bannen.