Minder toelatingen tot WSNP ‘zorgwekkend’

Gemeenten moeten ‘zacht zijn waar het kan, en streng zijn waar nodig’. Het kabinet wil van alles doen om het ontstaan van bijstandsschulden te voorkomen, maar uiteindelijk is het aan gemeenten om in de uitvoering de menselijke maat en coulance te bieden.

In 2023 waren 540 duizend mensen in Nederland arm. Dat komt neer op 3,1 procent van de bevolking. In 2018 was dat nog meer dan het dubbele. Ruim 115 duizend minderjarige kinderen groeiden in 2023 op in armoede, 3,6 procent van alle minderjarige kinderen.

Het kabinet vindt dat mensen die schulden dreigen te krijgen eerder in beeld moeten komen. Met deze en andere maatregelen willen de staatssecretarissen Nobel van Participatie en Integratie en Struycken van Rechtsbescherming het aantal huishoudens met problematische schulden terugdringen. Nu zijn dat er zo’n 700.000.

Het wordt hoog tijd dat de maatschappij anders leert kijken naar mensen in armoede. Dat was mijn doel met mijn boek Armoede uitgelegd aan mensen met geld. En de vele reacties van lezers leerden mij weer meer over het onderwerp.

De huurtoeslag van 2025 is nog niet bekend, maar er gaat minder geld naartoe dan aanvankelijk werd beloofd. Wel komt er een tegemoetkoming voor kwetsbare huurders die te veel huur betalen. Die komt er dankzij de onlangs ingevoerde Wet Betaalbare Huur.

Nederlanders meer zekerheid bieden over werk en inkomen. Dat is het doel van de maatregelen op het terrein van Sociale Zaken en Werkgelegenheid die het kabinet vandaag presenteert. Hoewel Nederland een welvarend land is, zijn er mensen met zorgen over of ze hun boodschappen wel kunnen betalen, een vast contract kunnen krijgen en volwaardig kunnen meedoen in de maatschappij.

Uit interviews blijkt dat deze burgers weinig vertrouwen hebben in de overheid. Door angst voor terugvorderingen vragen mensen geen toeslagen en bijstand aan, ook als ze daar wel recht op hebben. Dat ontdekte econometrist Olaf Simonse in zijn promotieonderzoek naar financiële stress en niet-gebruik van voorzieningen.

De huurprijzen lagen in juli fors hoger dan in dezelfde maand een jaar eerder, zo blijkt uit cijfers van het CBS. Dat spreekt over de grootste huurstijging in dertig jaar.

De sluier van armoede is asgrauw. Het verlamt en ontneemt je menswaardigheid gevangen in een doolhof van formaliteiten, wetten en regels. Het is nauwelijks te verwijten dat de weerloze burger zich afwendt van de overheid.

Dit laatste vangnet gaat vaak hand in hand met schulden bij de gemeente. Bijna een op de vijf bijstandsgerechtigden heeft een bijstandsschuld bij de gemeente. De totale waarde van deze openstaande rekening bedraagt 1,4 miljard euro.