Wanprestatieafspraken: Haagse sociale woningbouw blijft steken in beloftes

Met veel bombarie brachten de gemeente Den Haag en de Haagse wooncorporaties onlangs het nieuws dat er dit jaar 1.450 nieuwe sociale huurwoningen bijgebouwd worden. Dit zou blijken uit de nieuwe prestatieafspraken. Prestatieafspraken moeten jaarlijks op grond van de Woningwet tussen de gemeente, de woningcorporaties en de huurdersverenigingen worden afgesloten. Maar als je de recente afspraken hierover goed leest blijkt dat er in 2025 per saldo geen enkele sociale woning bij komt in Den Haag. Hoe kan dat?

Papieren beloftes versus harde realiteit

Het beloofde aantal van 1.450 woningen betreft de woningen die de wooncorporaties Staedion, Haag Wonen, Hof Wonen en Arcade dit jaar in aanbouw zullen nemen. Het kan nog jaren duren voordat deze woningen daadwerkelijk opgeleverd worden. Er worden in 2025 wel sociale woningen opgeleverd, maar het aantal wordt overtroffen door de te slopen en te verkopen woningen, zodat het saldo zelfs negatief is.

Fijn is wel dat Arcade dit jaar 145 sociale woningen oplevert in het Woonzorgpark Rosenburg, maar deze komen voort uit het Doorbraakplan Huisvesting Zorgdoelgroepen. Dit is een plan van de gemeente dat los staat van de reguliere sociale woningbouwopgave. Ook de 197 nieuwe studentenwoningen van Duwo vallen buiten de reguliere sociale woningbouwopgave.

Bestuurlijke vrijblijvendheid zonder gevolgen

Nul sociale woningen erbij. Terwijl de afspraak is om ieder jaar minstens 1.200 sociale woningen te bouwen. Dat is schokkend. Voldoende betaalbare huisvesting is immers cruciaal om dakloosheid te voorkomen en uit te bannen. Het is al jaren hetzelfde liedje: De prestatieafspraken worden met veel poeha gepresenteerd, en vervolgens hoor je niets meer, totdat een jaar later weer hetzelfde kunstje wordt herhaald. Zo zouden er de afgelopen 4,5 jaar 5.400 sociale woningen worden gebouwd, maar uiteindelijk zijn het er slechts 1.760 geworden. En daar moeten de gesloopte en verkochte woningen nog vanaf. Een jaarlijkse evaluatie van de prestatieafspraken? Is er niet. De wethouder Wonen vindt het allemaal best. Een spoeddebat? De gemeenteraad slaapt rustig verder. Er is geen governance, geen sturing, geen monitoring, geen leiderschap en geen urgentie op het dossier sociale woningbouw in Den Haag. Het is van een hemeltergende en treurigmakende vrijblijvendheid allemaal.

Jaar na jaar blijft zo het sociale woningtekort groeien. Het aandeel sociale huurwoningen is in 15 jaar in Den Haag gezakt van 34% naar 28%. Het is van de gekke dat in tijden van ongekende woningnood en schrijnende toename van dakloosheid de Haagse corporaties jaar op jaar niet leveren. Volkshuisvesting is hun kerntaak. De belangrijkste sleutel om de wooncrisis op te lossen zit bij de corporaties en de belangrijkste afspraken hierover zijn vastgelegd in de prestatieafspraken.

Stapels papierwerk in plaats van huizen

In plaats van de afspraken daadkrachtig uit te voeren vloeit alle energie naar weer een nieuw stuk op papier en wordt weer een nieuw overleg opgetuigd. De oogst van de afgelopen jaren: De Bouwstroom Haaglanden, de Versnellingstafel, de Bestuurlijke Tafel Wonen, Het Doorbouwakkoord, het Doorbraakplan, het Urgentieprogramma Betaalbare Huisvesting, de Woonagenda, de Woonzorgvisie, de Regionale Woonzorgvisie, de Prestatieafspraken, de Woonvisie, de Woondeal, de Regionale Realisatieagenda, de Raamovereenkomst Wonen, Het Koepelconvenant Huisvesting Zorgdoelgroepen, de Programmatafel Wonen, Welzijn en Zorg, de Regiegroep Wonen, Welzijn en Zorg, de Samenwerkingsagenda, de Projectopdracht Doorbraakaanpak, de Haagse Tafel Wonen, de Adviesgroep Wonen en Zorg en ga zo maar door.

Als de prestatieafspraken een wassen neus blijken te zijn en de gemeenteraad hier niet scherp op is, gaat er niets veranderen. Het schenden van het recht op huisvesting wordt daarmee gelegitimeerd door de politiek. Dat het ook anders kan bewijzen steden als Nijmegen en Den Bosch. Daar is 33% van de nieuwbouw sociaal met aantallen van respectievelijk 1.485 en 1.115 woningen in de periode 2020-1e helft 2024. Het doel om dakloosheid in 2030 op te heffen raakt alleen maar verder uit beeld. Het leven van urgent woningzoekenden staat al vele jaren stil. De permanente staat van stress vanwege precair wonen zorgt voor problemen op allerlei andere terreinen. Mensen worden ziek en wanhopig. De maatschappelijke kosten zijn enorm.

De menselijke prijs van falend woonbeleid

Achter de cijfers en beleidsstukken schuilen steeds meer levens die door dit falende beleid worden verwoest. We kunnen niet langer wachten, we wachten al tien jaar sinds in 2013 de sociale woningvoorraad begon te krimpen. De corporaties beloofden weer te gaan bouwen als de verhuurdersheffing werd afgeschaft. Die is inmiddels afgeschaft en nu is er weer een andere bliksemafleider gevonden: de vennootschapsbelasting. Als die eenmaal is afgeschaft, ja dan….

Een politieke keuze, geen natuurramp

De wooncrisis is geen natuurramp, maar een gevolg van politieke keuzes en een lamlendige aanpak. Het is tijd dat de gemeente Den Haag en de woningcorporaties verantwoordelijkheid nemen voor hun beloftes en concrete resultaten gaan boeken. De mensen achter de cijfers kunnen niet langer wachten op weer een nieuw beleidsstuk of overleg – ze hebben nu een dak boven hun hoofd nodig.

Lees ook: